بانک جهانی و توسعه با نگاهی به ایران

در خلال جنگ جهانی دوم مساله تاسیس بانک جهانی مطرح شد و نخستین وام آن به مبلغ 250 میلیون دلار در سال 1947 برای بازسازی کشور فرانسه، بعد از جنگ اعطا شد. بانک جهانی پس از جنگ جهانی دوم با هدف نوسازی اروپا تاسیس شد و امروز با عضویت 148 کشور دنیا تبدیل به یکی از بزرگترین منابع کمک به توسعه در جهان شده است. این سازمان با همکاری صندوق بین المللی پول، سازمان ملل متحد، بانک های توسعه دوجانبه و چندجانبه با هدف کاهش فقر و افزایش بهداشت محیط در سطح جهان و به خصوص کشورهای در حال توسعه به فعالیت های خود ادامه می دهد. امروز، بشر در خوراک و پوشاک، سفر، آموزش، ارتباط، تفریح و گفت وگو و مکاتبه، محدود به مرز های ملی و منطقه ای نیست و ذهن جستجو گر و طبع نو طلب بشر، او را به حوزه های جهانی برای انتخاب می کشاند. این مهم، جوهره مفهوم جهانی شدن است و بروز و ظهور این واقعیت، موجب شد که اندیشمندان بیندیشند که این چه رخدادی است که بشر را احاطه کرده و هر روز، جلوه های نوینی می یابد، به ویژه با انقلاب اطلاعات و ظهور اینترنت، ماهواره و فناوری های نوین اطلاعات و ارتباطی، مفهوم جهانی شدن، مهم تر و حساس تر شده و مسؤلیت بشر را برای درک و شناخت این واقعیت بیرونی و تنظیم دیگر شئون با این واقعیت بیشتر کرده است. اشارات مربوط به نیروهای جهانی شدن در تجارت، اقتصاد، سیاست، فرهنگ و نیز در متون مختلف علمی و مؤسسات آموزشی در اقصی نقاط جهان رواج یافته است و آثار زیادی در مورد پیامدها و اثرات آن تدوین شده است. در این زمان بررسی نقش بانک جهانی در جهانی شدن اقتصاد و مباحث توسه ای بسیار پر اهمیت بنظر میرسد . بطور کلی بانک جهانی و صندوق بین اللمللی پول و سازمان تجارت جهانی مهمترین نهادهای بین اللمللی هستند که در جهانی شدن اقتصاد نقش مهمی ایفا میکنند. در خصوص این سازمانها و نقش آنها در توسعه کشورهای جنوب مباحث مختلفی مطرح شده است . برخی عملکرد این سازمانها را مفید دانسته و به دستور العملهای آنها عمل میکنند با این حال برخی از منتقدان بر این باورند که سازمانهای مذکور نقش مخربی در روند توسعه داشته و انجام دستورالعملهای آنها منجر به نابرابری های اجتماعی خواهد شد . این تحقیق تلاش میکند تا بررسی عملکرد بانک جهانی با تاکید بر روند توسعه در ایران بپردازد . نتایج پِژوهش حاکی از آن است که اگر چه بانک جهانی از طریق وامهای توسعه ای میتواند بر روند توسعه کشور نقش موثری داشته باشد اما نقش هدایتی و مدیریتی دولت بسیلر کار آمد می باشد . کلید واژه ها: بانک جهانی، جهانی شدن، توسعه، ایران ، وام